Wachttijden en wachtlijsten voor slachtoffers van mensenhandel en seksueel geweld laten te wensen over

Vlaanderen erkent en subsidieert – zowel binnen als buiten de gevangenis – een hulpverleningsaanbod voor zowel slachtoffers als daders van misdrijven. Voor zowel voor slachtoffers, daders en zorgprofessionals is het volgens Vlaams Parlementslid Katja Verheyen (N-VA) vaak niet eenvoudig om te weten waar ze onder welke voorwaarden terechtkunnen voor hulp. Bovendien is het niet altijd duidelijk hoe lang effectieve hulpverlening op zich laat wachten en ontstaan tekorten aan plaatsen op het terrein. Dat blijkt alleszins uit gegevens die Verheyen opvroeg bij minister Hilde Crevits (CD&V). Dat moet én kan beter volgens Verheyen. Ze roept de minister op daarbij vooreerst bestaande knelpunten inzake wachtlijsten en wachttijden beter in kaart te brengen.

Laagdrempelig aanbod van de CAW

De CAW’s (Centra Algemeen Welzijnswerk) bieden in iedere provincie een ambulant en mobiel hulpaanbod aan slachtoffers van seksuele misdrijven. Dit gratis aanbod omvat emotionele ondersteuning en begeleiding, informatie en advies en administratieve hulp. Aan dit aanbod zijn geen specifieke voorwaarden gekoppeld. Verheyen: “Slachtoffers zijn vaak geen actieve hulpvragers. Bijgevolg gaan CAW’s proactief slachtoffers contacteren als ze gegevens krijgen vanuit onder meer slachtofferbejegening van de politie. De doorverwijzing door slachtofferbejegening is ook voorzien in het samenwerkingsakkoord slachtofferzorg. Specifiek voor slachtoffers van mensenhandel en slachtoffers van intrafamiliaal geweld is er ook vanwege het veiligheidsrisico een residentieel aanbod beschikbaar.”

Het hulpaanbod voor daders van seksueel geweld is op niveau van de CAW’s zeer beperkt. Het bestaand aanbod beperkt zich vaak tot vrijwillige hulpverlening in het kader van intrafamiliaal geweld.  “Zo gaat het dan bijvoorbeeld over psychosociale begeleiding met veiligheid als doel en het doorbreken van de geweldspiraal zodat geweld stopt en in de toekomst wordt voorkomen”, aldus Verheyen.

Meer gespecialiseerde hulpverlening door de CGG

Slachtoffers van seksueel geweld kunnen ook terecht in een CGG (Centrum voor Gezondheidszorg) indien ze nood hebben aan gespecialiseerde hulpverlening. Een CGG biedt namelijk een ruim aanbod van hulpverlening aan op de tweede lijn, waarbij ze zich openstellen voor diverse hulpvragen. Slachtoffers komen meestal bij het CGG terecht na doorverwijzing vanuit slachtofferhulp of door de huisarts, wanneer er sprake is van een verstoorde of geblokkeerde verwerking van de feiten.

De forensische teams van de CGG bieden dan weer behandeling aan daders van seksuele misdrijven en of grensoverschrijdend gedrag. “De doorverwijzing gebeurt door politie of justitie. De behandeling is dan het gevolg van een gerechtelijke maatregel”, aldus Verheyen. “Maar een aanmelding kan ook vrijwillig gebeuren, bijvoorbeeld in het kader van agressiebeheersing, intrafamiliaal geweld of seksueel grensoverschrijdend gedrag.”

“Er zijn nog X wachtenden voor u. Dat denken wij toch.”

Voor het ambulant – tegelijk ook het meest laagdrempelig - aanbod slachtofferhulp van de CAW, is er over het algemeen geen wachtlijst. Na ontvangst van de contactgegevens van het slachtoffer zal de hulpverlening hen uiterlijk binnen de 3 werkdagen telefonisch contacteren om een begeleidingstraject te starten.

Uit het antwoord van de minister blijkt dat het residentiële aanbod voor slachtoffers van mensenhandel daarentegen wel sterk onder druk staat.  Zo bleek het beschikbare aanbod -  dat tot nu toe enkel beschikbaar is bij CAW Antwerpen - naar aanleiding van een aantal controles van de sociale inspectie, waarbij grote aantallen slachtoffers werden aangetroffen die moesten opgevangen worden, ruim ontoereikend. “Andere CAW’s moesten mee in de bres springen om opvang te voorzien voor mensen die sowieso al moeilijker uitstromen. Bovendien is het niet ondenkbaar dat dergelijke incidenten zich vaker zullen voordoen én slachtoffers dus zonder adequate opvang dreigen te komen zitten”, aldus Verheyen.

“Bij de CGG’s stelt zich nog een geheel ander probleem. Voor slachtoffers van misdrijven – maar ook als het gaat over gespecialiseerde hulpverlening voor daders van seksueel geweld – die op een gegeven moment weer deel moeten of gaan nemen aan de samenleving. Ik moet daar vaststellen dat minister Crevits en haar administratie geen gegevens over de wachtlijsten voor deze specifieke doelgroep ter beschikking hebben. Terwijl alle signalen die ik opvang op een stijging wijzen. Ik denk dat het aangewezen is dat de minister eens duidelijk in kaart brengt”, besluit Verheyen.