Psychisch welzijn van ouderen - 'kopzorgen verdienen zorg'

Over ingrijpende veranderingen op oudere leeftijd wordt vaak licht heen gegaan. Hulp op maat is er dikwijls amper. Al te vaak dragen ouderen hun zorgen daardoor alleen. Of ze nemen een pilletje om het leed te verzachten. De Vlaamse Ouderenraad vindt het dan ook hoog tijd om psychische problemen bij ouderen bespreekbaar te maken. Het is om die reden dat de Vlaamse Ouderenraad, samen met het centrum algemeen welzijnswerk (CAW), zijn schouders zet onder een geestelijk gezondheidsproject voor ouderen. Een 'Kopzorgen verdienen Zorg'-project dat de problematiek niet alleen zichtbaar maakt en het debat rond de problematiek aanzwengelt, maar eveneens beleidsvoorstellen formuleert. Naar aanleiding hiervan ondervroeg ik minister Beke.  De antwoorden kan je hieronder terugvinden.

1. Hoe evalueert de minister het algemeen psychisch welzijn van ouderen? 

Wanneer we spreken over ouderen en psychische problemen, dan hebben we het voornamelijk over vereenzaming, aanpassingsproblemen en verlieservaringen van ouderen die voorkomen bijvoorbeeld in de eerste jaren na op pensioenstelling, psychische overbelasting wegens langdurige of intensieve mantelzorgverlening, rouwproblemen, depressie, suïcidaliteit, overmatig gebruik van psychofarmaca en medicatie of een combinatie hiervan, gedragsproblemen, cognitieve stoornissen en dementie. Een groot aantal wetenschappelijke publicaties wijzen op het belang van de eerstelijnszorgverleners en dan vooral van huisartsen, bij de aanpak van geestelijke gezondheidsproblemen bij ouderen. De meeste ouderen zien hun huisarts immers regelmatig en krijgen hun (geestelijke) gezondheidszorg liever van een eerstelijns hulpverlener dan van een gespecialiseerde voorziening. De huisartsen kennen vaak ook de psychosociale context en de andere somatische problemen van hun patiënten, wat hun diagnose een extra dimensie geeft. 

We maken werk van een geactualiseerd ouderenbeleidsplan voor de komende legislatuur, hierbij leggen we specifieke klemtonen op bestrijding van eenzaamheid bij ouderen met specifieke aandacht voor intergenerationele samenwerking en maken we ook werk van een specifieke beleidsfocus voor dementie. We doen dat in samenspraak met alle beleidsdomeinen en de gebruikers, onder meer door hiervoor structureel in dialoog te gaan met de Vlaamse Ouderenraad (VLORA). Inhoudelijk, en aansluitend bij wat hiervoor is aangegeven voor de uitdagingen op het vlak van de eenzaamheid, zal dit thema, dat zeker ook bij ouderen aan de orde is, ook in het Ouderenbeleidsplan aandacht krijgen. Daarnaast zorgen we ervoor dat ouderen niet ‘geïsoleerd’ worden benaderd. 

2. Kan de minister het traject van dat project nader toelichten? Wat is de specifieke rol van het CAW daarin? 

De CAW zijn een partner in het project (zie https://kopzorgen.be/partners/) zoals ook vele andere partners. Voor de duidelijkheid: deze campagne is een initiatief van de Vlaamse Ouderenraad, niet van de Vlaamse overheid of van de CAW.

Hun rol is de campagne mee te ondersteunen en bekend te maken en mee te ijveren voor het belang van een goede hulpverlening op maat van ouderen met psychosociale noden.

3. Wordt er enkel ingezet op het bespreekbaar maken van psychische problematieken bij ouderen of heeft de minister bijkomende beleidsdoelstellingen voor ogen? 

De campagne heeft als doel om de problematieken waarmee mensen op oudere leeftijd worstelen zichtbaar te maken en het belang van ondersteuning op maat aan te kaarten.

Er wordt door de campagne een platform gecreëerd met de bedoeling om het debat te stimuleren zodat met alle betrokken partijen samen kan worden bekeken hoe de hulpverlening beter kan worden georganiseerd.

Als resultaat, naast het bespreekbaar maken van psychische problemen, zullen er ook beleidsaanbevelingen volgen waar we vanuit de Vlaamse overheid verder mee aan de slag zullen gaan.

4. Welk budget wordt er voor de realisatie van dat project voorzien? 

Dit is geen campagne van de Vlaamse overheid, de Vlaamse overheid heeft hier geen budget voor voorzien.