Vlaamse Coronacommissie doet 18 aanbevelingen ter bescherming van de meest kwetsbaren

In het Vlaams Parlement is de ‘Commissie ad hoc voor de Evaluatie en Verdere Uitvoering van het Vlaamse Coronabeleid’ al vanaf juni naarstig aan het werk. De commissie wil het gevoerde coronabeleid evalueren en aanzetten geven om snel bij te sturen. Sinds begin september komt het bredere welzijnsveld aan bod. Koepelorganisaties, voorzieningen, hulpverleners kwamen getuigen over meerdere thema’s en sectoren: de sector van personen met een handicap tot de problemen van kwetsbare gezinnen en personen en tenslotte de gevolgen van deze crisis voor de armoedecijfers, de ongelijkheid en dak- en huisloosheid. De coronacommissie van het Vlaams Parlement kwam uiteindelijk in totaal tot 119 aanbevelingen over de boeg voor de verder aanpak van de COVID-19-crisis waarvan 18 specifiek bedoeld zijn voor de ondersteuning van de meest kwetsbaren.

"Deze gezondheidscrisis spaart niemand”, zegt Katja Verheyen. “Iedereen wordt wel op de een of andere manier getroffen: op het vlak van gezondheid, inkomen, psychosociaal welzijn... Als de werkzaamheden van deze commissie ons iets geleerd hebben dan is het wel dat de meest kwetsbaren vaak op meerdere fronten tegelijk worden geraakt.” Alleen verdwenen ze heel vaak van onze radar of verschenen er nieuwe groepen kwetsbaren die we nog nooit eerder hebben gezien.

“Om dat te vermijden of tenminste sneller te detecteren pleiten we voor een betere gegevensuitwisseling tussen Vlaanderen, met een schat aan data, en de lokale besturen. Achter die gegevens zitten natuurlijk altijd mensen van vlees en bloed. Vaak kwetsbare personen of gezinnen. Deze zijn vaak nog niet gekend bij hun gemeente of stad en kunnen tegelijk toch heel wat hulp en ondersteuning gebruiken. De middelen daarvoor zijn immers voorzien.”

18 aanbevelingen rond het thema ‘kwetsbare gezinnen & personen, armoede, ongelijkheid, dak- en thuisloosheid’ waar Verheyen mee aan heeft gewerkt:

• Realiseer een betere ontsluiting van al de beschikbare info bij de Vlaamse overheid (denk daarbij bijvoorbeeld aan de gegevens van Kind & Gezin, aan de gegevens van de wachtlijsten, …). Maak die info voor de lokale overheid toegankelijk zonder onnodige zware administratieve last om de gegevens te bekomen. Doorstroming van informatie dient te gebeuren met respect voor de privacy. Zet waar mogelijk in op automatische gegevensdeling zodat de doelgroep beter bereikt kan worden.
• Zet in op betere detectie van de kwetsbare groepen om de effectiviteit van de bestaande sociale toeslagen te verhogen en de werking ervan te verbeteren. 
• Zet in op lokale dienstverlening (bijv. lokale gezinscoaches). Deze kan en moet outreachend werken en kijken op welke domeinen ze ondersteuning kan bieden. Het moet de cliëntsituatie aanklampend verbeteren. Daarbij is belangrijke aandacht vereist voor de begeleiding en ondersteuning bij aanvragen voor rechten die ad hoc worden toegekend (bijv. de Covidtoeslagen).
• Ken zo veel als mogelijk rechten automatisch toe en waak daar ook over bij de decentralisering naar de lokale besturen. Zet in op het creëren van een overzicht zodat het duidelijk is wie voor welke rechten “automatisch” in aanmerking komt. Daartoe moeten de lokale besturen structureel ondersteund worden en gemonitord worden.
• Zet versneld in op het wegwerken van digitale ongeletterdheid en geschikt materiaal en internet/wifi.
• Zorg dat ‘face to face’ contacten door CAW en andere hulpverleners voor bepaalde doelgroepen en interventies mogelijk blijven.
• Compenserende maatregelen beginnen best bij gezinnen die het op het vlak van inkomen, werkzekerheid, extra zorgnoden en woonsituatie het moeilijkst hebben.
• Koppel een beleid aan compenserende maatregelen: volg personen en gezinnen die gebruik maken van bepaalde maatregelen (bv. de corona-aankoopcheque) indien nodig op.
• Zet in op het informeren van moeilijk bereikbare doelgroepen zodat zij correcte informatie hebben en de regels correct interpreteren (niet te laks, noch te streng), bijv. met influencers, straathoekwerkers, buurtcoaches en brugfiguren.
• Betrek vertegenwoordigers van kwetsbare groepen van bij de start om maatregelen wendbaar genoeg te maken zodat ze kwetsbare groepen niet extra treffen.
• Het Vlaams Woningfonds kan voor huurwaarborgleningen de afbetaling opschorten tot het einde van de nieuwe coronagolf indien de ontlener kan aantonen dat zijn/haar inkomen is gedaald door corona of door ziekteverlof.
• Werk op basis van de evaluatie van de covid-toeslag een specifieke en tijdelijke financiële ondersteuning uit voor gezinnen met een laag inkomen met kinderen.
• Maak een tijdelijk verbod op uithuiszettingen mogelijk indien bij een pandemie de normale mogelijkheden voor verhuisbewegingen, het zoeken van een nieuwe woning en een uithuiszetting zelf, omwille van overheidsmaatregelen ter bestrijding van die pandemie,  onmogelijk worden of zeer ernstig in het gedrang komen.
• Zet in op het informeren van moeilijk bereikbare doelgroepen, zodat zij correcte informatie hebben en de regels correct toepassen.
• Geef extra zichtbaarheid aan het laagdrempelige hulpaanbod, waaronder Tele-onthaal en 1712,  en daarover ook met de mediakanalen afspraken over te maken.
• De laagdrempelige hulplijnen en chatboxen financieel verder te blijven versterken in het kader van het relanceplan.
• Goede praktijken omtrent continuïteit van hulpverlening oplijsten en sectorbreed bekend maken.
• Samenwerking tussen de lokale teams van Kind & Gezin en de OCMW’s verder te versterken in het kader van de huizen van het kind.